Werknemers zonder papieren en hun arbeidsrechten

De procedure voor de correctionele rechtbank

De procedures zijn technisch en voor een leek dikwijls niet te volgen. Een misstap kan grote gevolgen hebben voor de werknemer. Aarzel dus niet om nu de stap naar een advocaat te zetten indien je dit eerder nog niet deed.

Let wel!
Bij een procedure voor de correctionele rechtbank laten de burgerlijke partijen zich het best bijstaan door een advocaat. Raadpleeg een advocaat zodra je op de hoogte bent van een zittingsdatum.

Bijstand van een Pro-Deoadvocaat en rechtsbijstand

• Pro-Deoadvocaat
  In een gerechtelijke procedure is de bijstand van een advocaat eigenlijk onmisbaar. Een advocaat kies je vrij maar als je onvoldoende inkomen hebt om een advocaat naar keuze te betalen, kan je een beroep doen op een ‘pro-Deoadvocaat’. Die wordt aangewezen door het Bureau van Juridische Bijstand (BJB) van de plaats waar de zaak voorkomt. Je moet een bewijs van onvoldoende inkom sten en van gezinssamenstelling voorleggen. (Voor info en adressenlijst bureaus voor Juridische Bijstand: www.advocaat.be)
  De bijstand van een pro-Deoadvocaat kan volledig of gedeeltelijk kosteloos zijn. Dit hangt af van je gezinssamenstelling en van je maandelijkse netto-inkomen.
  Deze inkomensgrenzen worden jaarlijks aangepast en zijn terug te vinden op de website van de Orde van de Vlaamse Balies: www.advocaat.be

  Sommige mensen hebben automatisch recht op bijstand van een pro-Deoadvocaat, zoals minderjarigen en asielzoekers, vreemdelingen zonder papieren voor procedures in verband met verblijfs recht. Voor andere zaken kan het BJB vragen om een bewijs van het inkomen. Voor complexe zaken kun je het BJB vragen om een meer ervaren of gespecialiseerde advocaat in arbeidsrecht of sociaal recht die toch pro Deo zal optreden.

• Rechtsbijstand
  Naast de kosten van een advocaat zijn er soms ook gerechtskosten (bv. dagvaarding, gerechtsdeskundige, consignatie…). Heb je geen of een laag inkomen, dan kun je ook hiervoor bijstand vragen. Dit heet ‘kosteloze rechtsbijstand’.
  De advocaat zal een verzoekschrift tot kosteloze rechtsbijstand indienen bij de voorzitter van de rechtbank waar de procedure zal gevoerd worden. Je moet hem wel zelf de documenten bezorgen die nodig zijn voor de indiening van de aanvraag.

  Ook mensen zonder papieren hebben recht op kosteloze rechtsbijstand.

De rechten van het slachtoffer in de strafprocedure?

Sinds de wet Franchimont van 1998 wordt het slachtoffer nauwer bij de fase van het strafonderzoek betrokken.

Dit betekent dat je als slachtoffer:

informatie krijgt over het verloop van de procedure;

onder bepaalde voorwaarden toegang krijgt tot het strafdossier;

• kunt vragen om bepaalde onderzoeksdaden te laten uitvoeren.

  Burgerlijke partijstelling op de zitting

  Als benadeelde partij word je opgeroepen voor de zitting waarop ook de beklaagde verschijnt. Daar zal je je burgerlijke partij moeten stellen. Dat betekent dat je een schriftelijke schadeclaim met alle bewijsstukken moet voorleggen aan de rechtbank. Zorg dat de advocaat alle bewijsstukken heeft. Hij zal hiervoor een ‘nota van burgerlijke partijstelling’ opmaken.

  Let wel!
  Wanneer de inbreuken door een firma worden begaan, zal deze door het parket mee worden gedagvaard als zijnde ‘burgerlijk verantwoordelijk’. Je zult de burgerlijke partijstelling ook tegen de rechtspersoon en/of zijn verzekeraar moeten richten.

  Welke uitspraken kan de correctionele rechter doen?

  Burgerlijke schadevergoeding

  De rechter zal de schadeposten beoordelen en je vordering als burgerlijke partij al dan niet toekennen. Als de schade deels of helemaal niet vaststaat, kan je advocaat alvast een provisioneel (voorlopig) bedrag vragen. De juiste omvang van de schade zal dan op een latere zitting bepaald worden.

  Soms blijft het moeilijk om bepaalde schade exact te begroten. In dat geval kan de rechter een ‘ex aequo et bono’-begroting van de schade maken. Dit betekent dat de rechter in redelijkheid een bedrag zal toekennen . Dit wordt vaak toegepast om morele schade te begroten.

  Wettelijke intresten

  Op de sommen die je vraagt, kunnen ook intresten toegekend worden. De hoogte van die intresten hangt af van de wettelijke intrestvoet. Vandaag (2010) bedraagt die 3,25 % .

  Rechtsplegingvergoeding

  Als je als burgerlijke partij een advocaat betaalt, dan kun je een deel van de kosten van verdediging terugvorderen. Dit heet de ‘rechtsplegingvergoeding’. Het gaat om een vast bedrag dat afhangt van de hoogte van de vordering. De rechter kan dit bedrag verhogen of verlagen afhankelijk van de omstandigheden van de zaak of van het inkomen van de beklaagde. Aangezien de strafprocedure door het parket wordt ingesteld, zal de burgerlijke partij in geval van vrijspraak van de beklaagde niet veroordeeld kunnen worden tot het betalen van een rechtsplegingvergoeding.

  Een verzoek om verhoging of verlaging moet wel gemotiveerd worden door de burgerlijke partij of de beklaagde.

  Veroordeling bij verstek

  Wanneer de beklaagde niet verschijnt, kan de rechter de zaak toch behandelen. Dat heet behandeling ‘bij verstek’. De beklaagde kan echter verzet aantekenen tegen een vonnis geveld bij verstek. De burgerlijke partij zal dan bij dagvaarding opnieuw worden opgeroepen om te verschijnen.

  Beroepen en termijnen in de strafrechtelijke procedure

  Zowel de beklaagde, de burgerlijke partij als het parket kunnen beroep instellen tegen het vonnis van de correctionele rechtbank.

  Let wel!
  Het beroep van de burgerlijke partij kan enkel op burgerlijk gebied worden ingesteld. Je zult dus geen beroep kunnen aantekenen indien je niet akkoord bent met bv . de opgelegde straf van 3 maanden gevangenis.

  Als burgerlijke partij kun je hoger beroep aantekenen door een verklaring op de griffie van de rechtbank die het vonnis genomen heeft. De termijn om een hoger beroep aan te tekenen is in principe 15 dagen, te rekenen vanaf de dag van de uitspraak of de betekening van het vonnis (bij verstek). De burgerlijke partij heeft een extra termijn van 5 dagen bovenop deze 15 dagen. Om te vermijden dat je een beroep laattijdig indient, laat je je hierbij het best bijstaan door een advocaat.

  Wat als de dader zijn schadevergoeding niet betaalt?

  Dan moet je het vonnis door een gerechtsdeurwaarder laten betekenen en uitvoeren. Die kan beslag laten leggen op de goederen, op het loon, op een bankrekening…

  Wat als de dader onvermogend is?

  Dan kan je de schadevergoeding niet innen.

  Wat als het bedrijf van de werkgever intussen failliet is?

  Het is belangrijk dat de advocaat (of de hulpverlener) in de gaten houdt of een werkgever niet bij de start of in de loop van het onderzoek/de procedure failliet gaat. Als er niet correct wordt gereageerd, kan een faillissement betekenen dat de werkgever helemaal niets meer uitbetaalt, zelfs als hij/zij veroordeeld wordt.

  Je kunt het faillissementsvonnis altijd vinden in het staatsblad of op de griffie van de rechtbank van koophandel van de zetel van de onderneming met de naam van het bedrijf of ondernemingsnummer. Er wordt ook steeds bij vermeld wie de behandelende curator is. De curator is een advocaat die als opdracht heeft het faillissement op te volgen. Meer info hierover hier.

  Vervolgens kun je de schuldvordering indienen bij de curator van het faillissement. Het is zeer belangrijk dat je kunt bewijzen dat je een terechte schuldeiser bent. Voor werknemers zonder papieren komt het er dus op aan om opnieuw zoveel mogelijk bewijzen aan te dragen.

  Je doet dat binnen een door de rechtbank in het faillissementsvonnis opgelegde termijn door eenvoudige neerlegging op de faillissementsgriffie van de rechtbank van koophandel. Dit standaardformulier kan bekomen worden bij de aangestelde curator.

  Pas na die termijn kan de schuldvordering nog ingediend worden via de griffie van de rechtbank van koophandel, en dit tot één jaar na de datum van het faillissementsvonnis. Nadien is er verjaring. Deze neerlegging is kosteloos.

  Indien bij de afsluiting van het faillissement door de curator een positief saldo overblijft, wordt dit verdeeld onder de schuldeisers, volgens een vastgelegde rangorde.

  Weet dat niet-betaald loon een bevoorrechte schuldvordering is en je soms een kans maakt om een deel van de sommen uitbetaald te krijgen. Indien de schuldvordering wordt betwist door de curator, dan wordt de zaak voor de rechtbank van koophandel opgeroepen en zal de zaak doorverwezen worden naar de bevoegde rechter ten gronde. Als bijvoorbeeld de arbeidsrelatie wordt betwist, dan zal de rechtbank van koophandel de zaak doorverwijzen naar de bevoegde arbeidsrechtbank. Die zal de zaak dan ten gronde bekijken en een vonnis uitspreken. Indien je wint, zal de zaak worden teruggestuurd naar de rechtbank van koophandel voor toelating in het bevoorrecht passief van het faillissement. De schuld aan de werknemer zal dan met andere woorden uitbetaald kunnen worden.

  Het vonnis van de arbeidsrechtbank kan (door de werknemer of de curator) nog in beroep worden aangevochten bij het bevoegde arbeidshof.

  Nogmaals: voor dit soort zaken is bijstand van een advocaat noodzakelijk.

  Een beroep op het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen

  Het Fonds tot vergoeding van de in geval van Sluiting van Ondernemingen ontslagen werknemers (FSO) vergoedt werknemers die getroffen zijn door de sluiting van hun onderneming.

  Als je slachtoffer bent van een sluiting (bv. een faillissement, een vereffening of een stopzetting) en je werkgever of de curator kan de vergoedingen waarop je recht hebt (loonachterstallen…) niet meer uitbetalen, kun je een aanvraag om tegemoetkoming indienen bij het Fonds.

  In dat geval kun je jouw aanvraag per gewone post of per fax indienen bij het Fonds (zie adressenlijst). Het aanvraagformulier vind je hier terug. De curator of de vereffenaar zal voorafgaand aan een aanvraag nagaan of je schuldvordering vaststaat. Dit betekent dat je jouw schuldvordering moet kunnen bewijzen (zie boven). Bestaat er geen twijfel, dan zal hij het aanvraagformulier mee ondertekenen.

  Het Fonds zal je dossier onderzoeken en nagaan of je aan alle voorwaarden voldoet en of ze over voldoende gegevens beschikken. Indien zij nog informatie nodig hebben, zal men je deze telefonisch of per brief opvragen. Na het onderzoek zal het Fonds een advies opmaken dat wordt overgemaakt aan de beheerscommissie. Binnen de drie maanden wordt dan een beslissing genomen. De beslissing kan nog aangevochten worden voor de arbeidsrechtbank, in beroep voor het arbeidshof.

  Reacties

  
  
  

  

  ---

  Volgende hoofdstuk:
  Burgerlijke procedure