Werknemers zonder papieren en hun arbeidsrechten

Start strafrechtelijke procedure

Een strafrechtelijke procedure starten kan via:

1. een klacht;

1. een rechtstreekse dagvaarding door het slachtoffer voor de correctionele rechtbank.

   Klacht bij het openbaar ministerie.

   Je kan een klacht indienen bij het openbaar ministerie, ook wel ‘het parket’ genoemd. Het openbaar ministerie behartigt ‘het algemeen belang’. De vervolging bij inbreuken op de arbeidswetgeving gebeurt door het arbeidsauditoraat, die in dit soort zaken dus als openbaar ministerie optreedt. Aan het hoofd van het arbeidsauditoraat staat de arbeidsauditeur.

   Wat zijn de bevoegdheden van de arbeidsauditeur?

   Het arbeidsauditoraat treedt op als openbaar ministerie in zaken over het socialezekerheids- en arbeidsrecht. De arbeidsauditeur zal voor het onderzoek alle nodige informatie en gegevens verzamelen.

   Op basis van het onderzoek kan hij:

   • De zaak ‘seponeren’ of zonder gevolg klasseren. Dit betekent dat hij beslist om geen strafrechtelijke vervolging in te stellen. Dit gebeurt regelmatig bij vormen van illegale tewerkstelling (bv. eerste inbreuk).

     Let wel!
     Een seponering heeft alleen gevolgen voor de strafrechtelijke vervolging. De overheidsadministratie Geldboeten kan de werkgever nog altijd een geldboete opleggen en de werknemer behoudt zijn recht op vergoeding. Doorgaans laat de arbeidsauditeur de vervolging maar vallen als de werkgever de werknemer regulariseert door loon, belastingen en sociale bijdragen te betalen (inclusief alle verhogingen en boetes).

     Soms wegen meerdere klachten tegen eenzelfde werkgever voldoende zwaar om het parket te overtuigen een strafzaak te starten.

     De auditeur kan beslissen om niet te vervolgen als de inbreuk niet belangrijk genoeg is of niet in verhouding staat tot de schade die werd toegebracht aan het algemeen belang.

     Het slachtoffer kan dan de toelating krijgen om inzage en afschrift te krijgen van het geklasseerde strafdossier en kan ofwel een rechtstreekse dagvaarding (correctioneel) uitbrengen of op basis van het geklasseerde strafdossier een procedure instellen voor de burgerlijke rechter om vergoeding van zijn schade te bekomen.

     Een minnelijke schikking voorstellen. Dit betekent dat hij aan de werkgever voorstelt de strafvordering te laten vallen in ruil voor de betaling van een geldsom.

     Let wel!
     De auditeur zal dikwijls maar een minnelijke schikking voorstellen als de werkgever zich bereidwillig opstelt, wil regulariseren en als er bijvoorbeeld geen andere klachten gekend zijn. Ook voor kleinere inbreuken zal hij sneller een minnelijke schikking voorstellen. Bij clandestiene werknemers is het dus minder waarschijnlijk dat men zal overgaan tot een minnelijke schikking.

   • De werkgever strafrechtelijk vervolgen. Dit betekent dat de werkgever voor de strafrechter moet verschijnen. Hij wordt rechtstreeks gedagvaard voor de correctionele rechtbank (=strafrechtbank) en hij zal zich moeten verdedigen voor de strafrechter.
   • De zaak doorsturen voor verder onderzoek naar een onderzoeksrechter die onderzoeksdaden (huiszoeking, beslag, horen van getuigen…) kan stellen. Na afronding van het onderzoek zal de zaak terug bij het parket komen. Die zal ofwel de vervolging ofwel de buitenvervolgingstelling kunnen vorderen. De zaak wordt dan voor de raadkamer gebracht, waar ook de burgerlijke partij (het slachtoffer) zal kunnen tussenkomen. Ofwel zal de raadkamer doorverwijzen naar de correctionele rechtbank, ofwel zal zij de beklaagde buiten vervolgingstellen. Tegen deze laatste uitspraak is beroep door het slachtoffer mogelijk binnen de 15 dagen.

     Wanneer kan je een klacht indienen?

     Je kunt een klacht indienen als je het slachtoffer bent van een misdrijf. De klacht kan wel maar onderzocht worden als er voldoende ernstige aanwijzingen en/of bewijzen zijn dat er een misdrijf is gepleegd.

     Tegen wie kan je een klacht indienen?

     Een klacht kan je indienen tegen:

   • een fysiek persoon – bijvoorbeeld de zaakvoerder van een bedrijf, een zelfstandige werkgever;

• een rechtspersoon bijvoorbeeld een bedrijf.

  Soorten klachten?

  Er zijn verschillende soorten strafklachten en bijbehorende procedures. Wanneer welke soort klacht het best wordt neergelegd, wordt bepaald door de gegevens van het individuele geval. Hoe ernstiger de inbreuken of hoe meer personen erbij betrokken zijn, des te meer kan een klacht met burgerlijke partijstelling overwogen worden. In het algemeen kan men beter starten met een gewone klacht bij politie of inspectie.

  Een gewone klacht bij arbeidsinspectie of politie.

  Na een gewone klacht word je niet automatisch betrokken partij. Dat betekent dat je niet op de hoogte wordt gehouden van het verloop van het onderzoek. Als je toch wilt weten wat er met de zaak gebeurt, moet je samen met je klacht een verklaring van benadeelde partij indienen. Op die manier word je op de hoogte gehouden van het verloop van de zaak en zal je ook kennis krijgen van een oproeping voor de rechtbank. (Problematiek van de politie)

  MODELFORMULIER 2: benadeelde partij

  Een gewone klacht bij het parket (= openbaar ministerie/arbeidsauditoraat).

  Dit kan door een gewone brief te sturen. Bij een gewone klacht oordeelt het parket zelf of er voldoende elementen zijn om een procedure te starten. Vindt het parket dat er onvoldoende bewijzen zijn, dan zal het de zaak seponeren (= zonder gevolg laten).

  De adresgegevens van de verschillende arbeidsauditoraten en openbare ministeries vind je terug op deze site of bij je lokaal justitiehuis.

  Een rechtstreekse klacht met burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter.

  Het parket kan tegen de werkgever al een zaak geopend hebben en aan de onderzoeksrechter al om een onderzoek hebben gevraagd, zonder dat jij op enige manier bij de zaak betrokken bent. In dit geval kun je je bij die zaak aansluiten. Als het parket geen onderzoek vraagt of de zaak aansleept, kun je daar bij de onderzoeksrechter zelf om verzoeken. In dit geval moet je een consignatie (geldsom) betalen. Voor particulieren is dat € 125, voor bedrijven en rechtspersonen € 500. Indien je onvermogend bent, kan de onderzoeksrechter kosteloze rechtsbijstand toekennen. Je leest verder hoe je een dergelijke kosteloze rechtsbijstand bekomt.

  Je dient vervolgens “een klacht met burgerlijke partijstelling” in. Dit gebeurt bij de onderzoeksrechter van dienst door zelf of via een advocaat een brief aan de onderzoeksrechter te bezorgen waarin je de feiten bondig omschrijft. De onderzoeksrechter is dan verplicht de zaak te onderzoeken en de raadkamer (= rechtbank) is verplicht na te gaan of er voldoende aanwijzingen van schuld zijn. Dit betekent dat de zaak niet zomaar geklasseerd kan worden.

  MODELFORMULIER 3: klacht met burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter

  Let wel!
  Voor elke klacht stelt het parket een dossier op. Dat strafdossier krijgt een eigen nummer, het zogenaamde notitienummer. Mocht je eerder al aangifte hebben gedaan bij de politie (gewone klacht), dan krijg je als slachtoffer een ‘attest van klachtneerlegging’ waarop het notitienummer vermeld staat. Het proces-verbaal van de politie draagt hetzelfde nummer. Je hebt recht op een kopie. Hou dit dus goed bij en neem het mee als je meer informatie wilt krijgen over jouw dossier. Vermeld het eerder opgestelde proces-verbaal in je klacht met burgerlijke partijstelling en voeg de stukken toe.

  Na klacht

  Als een onderzoeksrechter de zaak heeft onderzocht en het onderzoek heeft afgesloten, zal de raadkamer oordelen over het vervolg van de zaak. De raadkamer is een onderzoeksrechtbank die oordeelt of de beklaagde voor de strafrechter moet verschijnen of buiten vervolging wordt gesteld.

  Rechtstreekse dagvaarding door het slachtoffer voor de correctionele rechtbank

  Het slachtoffer kan ook beslissen om de beklaagde rechtstreeks voor de strafrechtbank (= correctionele rechtbank) te dagvaarden, in plaats van een klacht in te dienen bij het openbaar ministerie. Het is de gerechtsdeurwaarder die de dagvaarding tot bij de beklaagde brengt. In juridische taal heet dat ‘de betekening van een dagvaardingsexploot’. In de dagvaarding staat vermeld waar, wanneer en waarom de beklaagde precies voor de strafrechtbank moet verschijnen. Laat dit door een advocaat doen!

  Let wel!
  Als er naast de strafprocedure ook een procedure bij de burgerlijke rechter, meestal de arbeidsrechtbank, loopt (bijvoorbeeld voor schadeloosstelling), dan krijgt de strafprocedure voorrang op de burgerlijke procedure. Deze laatste wordt geblokkeerd tot aan de uitspraak van de strafrechter.

  Na rechtstreekse dagvaarding

  De rechtbank zal de beklaagde oproepen. Als de rechtbank oordeelt dat er meerdere zaken die met elkaar verband houden tegen eenzelfde beklaagde zijn, kan de rechter beslissen de zaken samen te behandelen.

  Let wel!
  Bij een procedure voor de correctionele rechtbank laten de burgerlijke partijen zich het best bijstaan door een advocaat. Raadpleeg een advocaat zodra je op de hoogte bent van een zittingsdatum (zie bijstand advocaat/pro deo).

  Reacties

  
  
  

  

  ---

  Volgende hoofdstuk:
  De procedure voor de correctionele rechtbank