Arbeidsrechten hebben geen grenzen

Glossarium

In dit inspiratieboek hebben we erg gelet op de termen die we gebruikt hebben. Woorden als irregulier werk, zwartwerk, sociale fraude,... hebben in verschillende contexten vaak heel wat verschillende betekenissen. We gebruiken zelf het woord ‘illegaal’ liever niet, tenzij het gaat over volstrekt criminele activiteiten als drugshandel, diefstal, etc. Wij verzetten ons immers tegen de criminalisering van mensen en werknemers zonder papieren.

Dit glossarium geeft aan hoe in dit inspiratieboek bepaalde termen moeten begrepen worden.

Clandestiene arbeid, werk zonder papieren, de clandestiene arbeidsmarkt: werk door buitenlandse werknemers die daarvoor niet de juiste vergunningen hebben. Department of Labor / DOL: overkoepelende dienst in de VS die zich bezighouden met alles wat met arbeid en arbeidsrecht te maken heeft.

Empowerment: Er bestaan vele definities voor empowerment. Wij kiezen voor dit inspiratieboek voor de definitie van de gemeenschapspsycholoog Zimmerman uit 1998: ‘Empowerment is mensen in staat stellen om kennis en controle te krijgen over persoonlijke, sociale, economische en politieke krachtsverhoudingen, zodat ze actie kunnen ondernemen om hun levenssituatie te verbeteren.”

Koppelingswet: wet uit 1998 in Nederland waarbij verschillende gegevensbanken aan elkaar werden gekoppeld, zodat mensen zonder verblijfsvergunning van een hele reeks diensten geen gebruik meer konden maken. In het bijzonder werd het onmogelijk om hen aan te geven bij de sociale zekerheid.

Mensen zonder papieren: buitenlanders zonder verblijfsvergunning

NGO: formele organisatie die niet afhankelijk is van de overheid, en ook geen vakbond is of zich zo niet noemt.

Regularisatie: procedure waarbij iemand zonder verblijfsvergunning zijn of haar verblijfstatus kan regulariseren. Regularisaties kunnen toegekend worden via een ‘mechanisme’ (vaste mogelijkheid in de wet om uitzonderingen toe te staan op de strikte regels rond migratie en verblijf) of via een ‘campagne’ (eenmalige maatregel van de overheid om een groep mensen zonder wettig verblijf te regulariseren).

Sociale fraude: allerlei vormen van arbeid waarbij de regels van ons socialezekerheidssysteem en het sociaal recht met de voeten worden getreden. In dit inspiratieboek maken we een onderscheid tussen sociale fraude (zwartwerk en schendingen van arbeidsrechten) en de overtreding van regels rond migratie (zoals hettewerkstellen van werknemers zonder verblijfsvergunning).

Status (legale status, migratiestatus): het statuut dat iemand heeft volgens de migratiewetgeving: zonder vergunning om in een bepaald land te verblijven (zonder ‘papieren’), met een tijdelijke vergunning, een permanente vergunning, enzovoort.

Werknemers zonder papieren: buitenlandse werknemers die niet over de juiste vergunningen beschikken om legaal te werken. Meestal, maar niet altijd, hebben ze ook geen verblijfsvergunning. Meestal, maar niet altijd, werken ze zwart.

Zelforganisatie, migrantenorganisatie: organisatie voor en door migranten, al dan niet in een formele structuur.

Zwartwerk: werk dat niet is aangegeven bij belastingen en sociale zekerheid. Het overgrote deel van het zwartwerk in België wordt gedaan door werknemers mét papieren (en meestal met de Belgische nationaliteit).