Arbeidsrechten hebben geen grenzen

MRCI

Land: Ierland
Soort organisatie: NGO
Basis voor organisatie werknemers: per sector
Aantal georganiseerde werknemers: niet gekend (er zijn verschillende groepen)
Aantal werknemers zonder papieren in de groep: De meeste werknemers hebben papieren, maar er is een mix en mensen kunnen ook van de ene in de andere status vallen. Eén groep bestond uitsluitend uit werknemers zonder papieren, en werkte specifiek rond verblijfstatus.
De afkomst van de werknemers is gemengd.

Geschiedenis

Het Migrants’ Rights Centre Ireland is een NGO die bestaat sinds 2001. Ierland, dat traditioneel een emigratieland was, is het laatste decennium een belangrijk immigratieland geworden, dankzij de bloeiende economie (tot en met de economische crisis in 2008). Er was een beleid om arbeidsmigranten aan te trekken, en heel wat migranten zijn het land dan ook binnengekomen met een verblijfs- en werkvergunning.

MRCI houdt permanenties waar migranten alle mogelijke vragen kunnen stellen. Het idee om werknemers te organiseren in groepen per sector, ontstond telkens vanuit concrete vragen aan de helpdesk. De eerste groep die werd gevormd was de Domestic Workers’ Group (huisbedienden), in 2002. Een gemeenschapswerker contacteerde een aantal vrouwen en nadien groeide de groep via mond-aan-mondreclame. Ze komt regelmatig samen op zondagen. Er zijn zo’n 120 leden in de groep, waarvan 30 actieve en 5 die echt het voortouw nemen.

Het oorspronkelijke doel was om de huisbedienden te betrekken bij de lokale politiek. De doelstelling nu is om huishoudelijk werk te laten erkennen als volwaardig werk, waarop alle arbeidsrechten van toepassing zijn. Deze doelstelling bepaalden de huisbedienden zelf, via oefeningen waarbij ze hun eigen ervaringen aan elkaar vertelden. Ze zochten steun bij de vakbond SIPTU, waarmee ze op dit moment onderhandelen om de huisbedienden in de vakbond te integreren.

Een volgende groep die werd opgericht, was de Agricultural Workers Group. Dit keer waren verhalen over de toestand in de champignonteelt de aanleiding. Er waren in de landbouwsector heel zwakke CAO’s, en mensen werden erg lang op proeftijd gehouden aan lagere lonen. Omdat MRCI niet op de werkvloer mocht komen, ontmoetten ze de werknemers daarbuiten. Op een bepaald moment werden ook inspecteurs uitgenodigd, met de vraag dat ze ‘hun job zouden doen’.

De groep vroeg aan de vakbond om de collectieve onderhandelingen voor deze sector op te nemen, en de vakbond antwoordde daar positief op. Ondanks de contacten met de vakbond, blijven de werknemersgroepen zich tot MRCI richten, omwille van de jarenlange vertrouwensband. Voorlopig laat men de groepen dan ook voortbestaan.

MRCI publiceerde in 2009 een handleiding voor ‘community work’, waarin het haar expertise van de afgelopen jaren onderbracht.

Sterke punten van MRCI

• De organisatie van werknemers vertrekt telkens vanuit de vragen aan de helpdesk; dit zorgt ervoor dat het aanbod van MRCI aan concrete noden beantwoordt.
• De werknemers bepalen zelf hun programma, met intensieve begeleiding van een medewerker van MRCI. De leiders van de groepen worden door de leden verkozen, en zijn allemaal zelf migranten.
• Werknemers zijn georganiseerd per sector, waardoor heel gerichte acties rond arbeidsrechten kunnen gevoerd worden.
• Er wordt een aanbod gedaan dat breder gaat dan arbeidsrechten alleen: vormingen, culturele projecten, uitstappen,… Hierdoor blijven werknemers enthousiast. Indien enkel politiek werk zou gedaan worden, is het risico groot dat werknemers zouden afhaken, vermits dat meestal een werk van lange adem is, met veel mislukkingen die onderweg moeten verteerd worden.
• MRCI bereikt werknemers in afgelegen locaties en weinig georganiseerde sectoren. Deze werknemers worden nauwelijks of niet door vakbonden bereikt.

• Van zodra de groep gevormd is, worden wel actieve stappen gezet naar de reguliere vakbonden.

  Uitdagingen voor MRCI

• Het organiseren van deze groepen vraagt een grote investering. Werknemers zelf hebben vaak niet de tijd of energie om een dergelijke groep gaande te houden. Daarom wordt telkens een voltijdse stafmedewerker vrijgesteld om een groep te begeleiden, en de fondsen daarvoor verzekeren is een uitdaging. Nu wordt er gedacht aan lidmaatschapsbijdragen; dit voorstel werd door de werknemers zelf naar voor gebracht.
• Werknemers worden georganiseerd per sector, en verschillende culturen moeten binnen deze groepen samenwerken. Aandacht voor diversiteit is absoluut noodzakelijk.
• Het is soms zoeken naar de juiste samenwerking met de vakbonden. Werknemers zelf zijn voorlopig geen vragende partij om de groep volledig in de vakbond te laten opgaan.
• Veel zaken en activiteiten starten van bovenuit (top-down). Op een bepaald moment moeten die overgedragen worden aan de werknemers zelf.

• Politiek werk gaat erg traag: “It is like watching the paint dry” (het is als kijken naar verf die opdroogt). Dit kan erg ontmoedigend werken voor de werknemers.

  Overeenkomsten en verschillen met de Belgische situatie

• De groepen zijn gemengd wat betreft de status van de werknemers. In Ierland zijn er meer mogelijkheden om als buitenlander legaal tewerkgesteld te zijn, ook in laaggeschoolde jobs. Binnen de groepen zijn degenen die de meeste verantwoordelijkheden en initiatief nemen (de leiders van de groepen) meestal mensen met een legale status. Volgens MRCI zou het werk ook mogelijk, maar moeilijker zijn met uitsluitend werknemers zonder papieren.
• Wanneer MRCI het heeft over werknemers zonder papieren, zijn dat vaak mensen die hun vergunning zijn kwijtgespeeld. Ze zijn dus ooit wel legaal aan het werk geweest.

• Ook in België zijn er sectoren waar de vakbond weinig aanwezig is: bijvoorbeeld bij huispersoneel, in de landbouw.

  Referentiemateriaal

  www.mrci.ie
  “Tools for social change”, handboek voor community workers, april 2009, te downloaden vanaf de website. Deze publicatie bevat ontzettend veel nuttige tips voor het werken aan politieke participatie met buitenlandse werknemers (migrant workers).

  Reacties

  
  
  

  

  ---

  Volgende hoofdstuk:
  OKIA en de KIA's