werknemerszonderpapieren.be

Arbeidsrechten hebben geen grenzen

Uit de praktijk: voorbeelden uit vakbonden en sociale organisaties » Coalition of Immokalee Workers

Coalition of Immokalee Workers

Land: Verenigde Staten
Soort organisatie: NGO (workers’ organisation) Basis van organisatie: professioneel (landarbeiders in Immokalee, Florida)
Aantal georganiseerde werknemers: meer dan 2500
Aantal werknemers zonder papieren in de groep: naar status wordt niet gevraagd, maar een heel groot percentage van de werknemers hebben geen papieren.
Afkomst: expliciete inspanningen om werknemers van gemengde afkomst te organiseren

Geschiedenis

De Coalition of Immokalee Workers is in 1993 ontstaan vanuit een kleine groep werknemers van verschillende afkomst in Immokalee, Florida, die bijeen kwamen om een aantal problemen te bespreken. Een deel van deze werknemers had zelf al ervaring met vakbondswerk in het land van herkomst.

In het begin richtten de acties – vaak in de vorm van ‘marsen’ die gehouden werden in Immokalee – zich op de koppelbazen die landarbeiders uitbuitten, en met geweld behandelden. Na zo’n gewelddadig incident slaagde de CIW erin om de koppelbaas in kwestie te boycotten; hij vond maanden aan een stuk geen landarbeiders meer. Nadien zijn de gewelddadige incidenten gestopt.

Vervolgens verlegden de acties zich naar de fruit- en groententelers, de eigenlijke werkgevers, om loonsverhogingen af te dwingen. Een hongerstaking van 30 dagen trok de aandacht van de media. Hoewel ze er nooit in slaagden om met de telers te spreken, bekwam CIW wel een loonsverhoging; de aandacht van de media was immers voor de eerste keer op de toestanden in Immokalee gericht, en dat bracht de telers in verlegenheid.

Na heel wat analyses besloot CIW dat ze zich moesten richten op de top van de productieketen: de grote aankopers. Ze richtten hun pijlen op Taco Bell, een fastfoodketen die zich profileerde als ‘de andere fastfood’ en heel erg aanwezig was op campussen. 3 jaar lang duurde de boycotcampagne. Via een toer doorheen de VS werd steun gezocht bij studentengroepen, kerken, vakbonden, enzovoort. 75 werknemers deden ook een hongerstaking van 10 dagen voor de kantoren van Taco Bell. Uiteindelijk tekende Taco Bell in 2005 een overeenkomst met CIW dat het 1 penny per pond tomaten meer zou betalen, en enkel zou aankopen bij telers die die penny rechtstreeks uitbetaalden aan de werknemers. Na dit succes werd de Alliance for Fair Food in het leven geroepen, een coalitie van studentenorganisaties, boerenorganisaties, kerken, enzovoort, die erin slaagde om gelijkaardige akkoorden af te dwingen bij onder andere McDonalds (2007) en Burger King (2008).

Sterke punten van CIW

  • De Immokalee Workers hebben een relatief lange geschiedenis, waarin heel wat verschillende actiemiddelen zijn gebruikt: boycot van werkgevers, stakingen, manifestaties, ‘marsen’ doorheen de VS, een consumentenboycot, zelfs hongerstakingen.
  • Het controversiële actiemiddel van een hongerstaking werd wel erg gericht gebruikt binnen een bredere campagne.
  • CIW heeft ook resultaten gehaald: eerst op kleine schaal (het stoppen van geweld tegen werknemers), later ook loonsverhogingen, en niet te vergeten een grote media-aandacht.
  • Er worden serieuze inspanningen gedaan om werknemers van alle nationaliteiten te verenigen: er zijn gemeenschapswerkers (‘organisers’) van diverse afkomst, radioprogramma’s in verschillende talen, enzovoort.
  • Veel aandacht gaat naar leiderschapscursussen. Er worden weekends georganiseerd waarin vorming wordt gegeven en strategieën worden uitgedacht.
  • Brede coalities met NGO’s, consumentenverenigingen, kerken, studentenorganisaties, academici.
  • De meest opvallende actie van de CIW is de boycot van Taco Bell en later ook andere grote aankopers. Die actie was gebaseerd op zorgvuldige analyses van de productieketen en ook van het profiel van de consumenten van Taco Bell. Er zijn betaalde medewerkers, maar zij worden verkozen door de leden en krijgen allemaal het minimumloon dat ook geldt voor de landarbeiders. Hierdoor staan ook de betaalde medewerkers dicht bij de werknemers die ze organiseren.

    Uitdagingen voor CIW

  • Met de toegevingen van Taco Bell heeft CIW een mediaslag gewonnen, en een precedent gecreëerd voor latere akkoorden met andere ketens. Voor de echte arbeidsomstandigheden zouden echter alle aankopers moeten aangepakt worden. Dat is nog een hele lange weg te gaan.

    Overeenkomsten en verschillen met de Belgische situatie

  • In Immokalee werd aan grootschalige landbouw gedaan, en waren de misbruiken brutaal en openlijk. Bij ons is clandestiene arbeid meer versnipperd, verborgen. De lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden golden bovendien voor alle werknemers, met en zonder papieren, wat een gezamenlijke actie mogelijk maakte.

Inhoud